ԿԱՌՈՒՑԱՊԱՏՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԵՂԱՆԱԿՆԵՐԸ
Ամփոփագիր
Կառուցապատման իրավունքի՝ որպես երկարաժամկետ իրային իրավունքի բնութագրական հատկանիշներից մեկն այդ իրավունքի կայունությունն է։ Օրենսդրի կողմից կառուցապատման իրավունքի՝ սահմանափակ իրային իրավունքների շարքում ընդգրկելու հանգամանքը ենթադրում է ոչ միայն այդ իրավունքի ճանաչում և դրա իրացման երաշխիքների ապահովում պետության և այլ անձանց կողմից, այլև այդ իրավունքի արդյունավետ և համակողմանի պաշտպանություն։ Կառուցապատման իրավունքը, կրելով միաժամանակ և՛ իրային, և՛ պարտավորական իրավունքին ներհատուկ հատկանիշներ, առանձնանում է իր պաշտպանության ուրույն եղանակներով, որոնց ուսումնասիրությանն էլ նվիրված է սույն հոդվածը։ Հոդվածում հեղինակն անդրադառնում է ՀՀ օրենսդրությամբ ամրագրված՝ սուբյեկտիվ իրավունքների քաղաքացիաիրավական պաշտպանության եղանակներին, մասնավորապես՝ կառուցապատման իրավունքի նկատմամբ դրանց կիրառելիությանը, իրավահամեմատական հետազոտության հիման վրա ներկայացնում արտասահմանյան երկրների իրավական փորձը, առանձնացնում դրանց նմանությունները և տարբերությունները` ՀՀ օրենսդրությամբ առկա իրավակարգավորումների նկատմամբ: Հոդվածում ներկայացված իրավական նորմերի, վկայակոչված իրավական դիրքորոշումների և դրանց հաշվառմամբ կատարված իրավական վերլուծության հիման վրա հեղինակը վեր է հանում գործնականում կառուցապատման իրավունքի իրավական պաշտպանության շուրջ ծագող իրավահարաբերություններում առաջացող գործնական խնդիրները, առանձնացնում այդ իրավահարաբերությունների բնույթը և ներկայացնում իր տեսակետը՝ դրանց լուծման հնարավոր տարբերակների վերաբերյալ՝ ներկայացնելով ՀՀ օրենսդրության կատարելագործմանն ուղղված իր առաջարկները։
Հիմնաբառեր. սուբյեկտիվ իրավունքներ, կառուցապատման իրավունք, իրավունքների պաշտպանության եղանակներ, վինդիկացիոն հայց, նեգատոր հայց, ճանաչման հայց։
DOI: https://doi.org/10.59560/18291155-2025.1-238
Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի վեբկայքն ստեղծվել է Եվրոպական միության և Եվրոպայի խորհրդի կողմից՝ Գործընկերություն հանուն լավ կառավարման (ԳԼԿ II) ծրագրային ձևաչափի շրջանակներում ֆինանսավորվող և Եվրոպայի խորհրդի կողմից իրականացվող «Աջակցություն դատական բարեփոխումների իրականացմանը` Հայաստանում դատական իշխանության անկախության և արհեստավարժության ամրապնդումը» ծրագրի շրջանակներում: Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի վեբկայքում ներկայացված տեսակետները որևէ պարագայում չեն կարող համարվել Եվրոպական միության և/կամ Եվրոպայի խորհրդի պաշտոնական տեսակետի արտահայտում:
Սահմանադրական դատարանի պաշտոնական կայքի վերազինումը հնարավոր է դարձել Ամերիկայի ժողովրդի աջակցությամբ՝ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Միջազգային զարգացման գործակալության (ԱՄՆ ՄԶԳ) ֆինանսավորմամբ իրականացվող՝ ԱՄՆ ՄԶԳ Հայաստանի Արդարադատության ոլորտի աջակցության ծրագրի շրջանակում: Կայքի բովանդակության պատասխանատուն ՀՀ Սահմանադրական դատարանն է: Կայքում տեղ գտած տեսակետները պարտադիր չէ, որ արտացոլեն ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության կամ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կառավարության տեսակետները: