ԻՐԱՎԱԳԻՏԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ ՈՐՊԵՍ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՆԻՀԻԼԻԶՄԻ ՀԱՂԹԱՀԱՐՄԱՆ ՄԻՋՈՑ
Ամփոփագիր
Աշխատանքում ներկայացվում է «իրավական մշակույթ» և «իրավագիտակցություն» հասկացությունների՝ ժամանակակից հասարակության շրջանակներում առկա ընկալումները: Ուսումնասիրության արդիականությունը կայանում է նրանում, որ իրավագիտակցության սահմանումը որպես սուբյեկտիվ գործոն, որը որոշում է պետական իրավական ոլորտում անհատների գործողությունները, հիմք է տալիս հասկանալու այդ սոցիալական հարաբերությունների բնույթը, ինչը հանգեցնում է ուսումնասիրվող թեմայի նկատմամբ շարունակական հետաքրքրության: Հոդվածում քննարկվում են իրավագիտակցության էությունը հասկանալու խնդիրները և քաղաքացիների իրավական մշակույթը՝ պետության և իրավունքի տեսության ոլորտում տարբեր իրավաբան գիտնականների կողմից արտահայտած կարծիքների համատեքստում: Բացի դրանից, հեղինակը վերլուծում է քաղաքացիների մոտ իրավական նիհիլիզմի առաջացմանը նպաստող հիմնական պատճառներն ու պայմանները: Ուսումնասիրության արդյունքում ձևավորվում է եզրակացություն, որ անհատի իրավական գիտակցությունը և հասարակության իրավական մշակույթը, որպես ամբողջություն, էական ազդեցություն են ունենում հասարակական հարաբերությունների իրավական կարգավորման վրա: Այս առումով պետության առջև խնդիր է դրված հնարավոր բոլոր միջոցներով նպաստելու իրավագիտակցության մակարդակի փուլային բարձրացմանը՝ իրավունքի կազմակերպված գիտելիքների ներդրման, ինչպես նաև բնակչության ընդհանուր իրավական մշակույթի բարձրացման միջոցով: Կարծում ենք՝ նշված նպատակի իրագործման ճանապարհին առկա են որոշակի խնդիրներ և սույն աշխատանքում քննարկվում և ներկայացվում է այդ խաչընդոտները հաղթահարելուն ուղղված առաջարկների բովանդակային ասպեկտը:
Հիմնաբառեր. իրավական մշակույթ, իրավագիտակցություն, իրավական ժխտողականություն (նիհիլիզմ), իրավական արժեքաբանություն, իրավական դաստիարակություն, հասարակական գիտակցություն:
DOI: https://doi.org/10.59560/18291155-2025.2-231
Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի վեբկայքն ստեղծվել է Եվրոպական միության և Եվրոպայի խորհրդի կողմից՝ Գործընկերություն հանուն լավ կառավարման (ԳԼԿ II) ծրագրային ձևաչափի շրջանակներում ֆինանսավորվող և Եվրոպայի խորհրդի կողմից իրականացվող «Աջակցություն դատական բարեփոխումների իրականացմանը` Հայաստանում դատական իշխանության անկախության և արհեստավարժության ամրապնդումը» ծրագրի շրջանակներում: Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի վեբկայքում ներկայացված տեսակետները որևէ պարագայում չեն կարող համարվել Եվրոպական միության և/կամ Եվրոպայի խորհրդի պաշտոնական տեսակետի արտահայտում:
Սահմանադրական դատարանի պաշտոնական կայքի վերազինումը հնարավոր է դարձել Ամերիկայի ժողովրդի աջակցությամբ՝ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Միջազգային զարգացման գործակալության (ԱՄՆ ՄԶԳ) ֆինանսավորմամբ իրականացվող՝ ԱՄՆ ՄԶԳ Հայաստանի Արդարադատության ոլորտի աջակցության ծրագրի շրջանակում: Կայքի բովանդակության պատասխանատուն ՀՀ Սահմանադրական դատարանն է: Կայքում տեղ գտած տեսակետները պարտադիր չէ, որ արտացոլեն ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության կամ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կառավարության տեսակետները: