ՄԱՐԴՈՒ ԹՐԱՖԻՔԻՆԳԻ ԿԱՄ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ՔՐԵԱԲԱՆԱԿԱՆ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐՆ ՈՒ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՈՒՄԸ
Ամփոփագիր
Մարդկանց թրաֆիքինգը կամ շահագործումը համարվում է ժամանակակից ստրկության դրսևորում. այն ենթադրում է խոցելի անձանց շահագործում։ Թեև պատմականորեն ստրկությունն ընդունվում էր որպես բացահայտ իրավական կարգավիճակ, այսօր այն արտահայտվում է հարկադիր աշխատանքի, սեռական շահագործման և ստրկության այլևայլ ձևերով։ Թրաֆիքինգի դրդապատճառները բազմազան են. մի դեպքում դրանց հիմքում ընկած է սոցիալ-տնտեսական անապահովությունը, մյուս դեպքում՝ իրավական համակարգերի թուլությունն ու միջազգային հանցավոր ցանցերի գործունեությունը և այլն։ Այս երևույթի դեմ պայքարը պահանջում է համալիր մոտեցում՝ ներառելով կանխարգելիչ միջոցառումներ, օրենսդրական բարեփոխումներ և իրավապահ մարմինների համագործակցություն։ Սույն հոդվածում անդրադարձ է կատարվել թրաֆիքինգի զոհերի քրեաբանական բնութագրի ուսումնասիրությանը՝ ընդգծելով նրանց սոցիալական,տարիքային, սեռային և հոգեբանական առանձնահատկությունները, ինչպես նաև հանցագործների կողմից նրանց ընտրության մեխանիզմները։
Հիմնաբառեր. մարդկանց թրաֆիքինգ, ժամանակակից ստրկություն, հարկադիր աշխատանք, սեռական շահագործում, զոհերի պրոֆիլավորում, հանցավոր ցանցեր, հակաթրաֆիքինգային օրենսդրություն:
DOI: https://doi.org/10.59560/18291155-2025.3-184
Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի վեբկայքն ստեղծվել է Եվրոպական միության և Եվրոպայի խորհրդի կողմից՝ Գործընկերություն հանուն լավ կառավարման (ԳԼԿ II) ծրագրային ձևաչափի շրջանակներում ֆինանսավորվող և Եվրոպայի խորհրդի կողմից իրականացվող «Աջակցություն դատական բարեփոխումների իրականացմանը` Հայաստանում դատական իշխանության անկախության և արհեստավարժության ամրապնդումը» ծրագրի շրջանակներում: Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի վեբկայքում ներկայացված տեսակետները որևէ պարագայում չեն կարող համարվել Եվրոպական միության և/կամ Եվրոպայի խորհրդի պաշտոնական տեսակետի արտահայտում:
Սահմանադրական դատարանի պաշտոնական կայքի վերազինումը հնարավոր է դարձել Ամերիկայի ժողովրդի աջակցությամբ՝ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Միջազգային զարգացման գործակալության (ԱՄՆ ՄԶԳ) ֆինանսավորմամբ իրականացվող՝ ԱՄՆ ՄԶԳ Հայաստանի Արդարադատության ոլորտի աջակցության ծրագրի շրջանակում: Կայքի բովանդակության պատասխանատուն ՀՀ Սահմանադրական դատարանն է: Կայքում տեղ գտած տեսակետները պարտադիր չէ, որ արտացոլեն ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության կամ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կառավարության տեսակետները: