Ամփոփագիր

     Սույն հոդվածում քննարկվում են իրավունքի տեսությունում քիչ ուսումնասիրված՝ օրենսդրի լռության, օրենսդրական փակ ցանկերի և այդ ցանկերը contra legem տրամաբանությամբ «բացելու» կամ extra legem տրամաբանությամբ լրացնելու հարցերը։

   Հեղինակը տերմինների հստակեցման նպատակով առանձնացնում է օրենսդրական լռության (օրենսդրական բացի) երկու դրսևորում՝ օրենսդրի բացթողումը և օրենսդրի գիտակցված լռությունը։ Օրենսդրական բացը ոչ միայն օրենսդրի բացթողման հետևանք է, այլ նաև օրենսդրի գիտակցված լռության։

    Հոդվածում առաջ է քաշվում օրենսդրական բացթողման կանխավարկածի գաղափարը, ըստ որի՝ եթե բացակայում են հարաբերությունն օրենսդրի կողմից գիտակցաբար չկարգավորելու մասին փաստական տվյալներ, ապա պետք է ելնել այն հերքելի կանխավարկածից, որ այդ հարաբերությունը չկարգավորելն օրենսդրի բացթողման (սխալի) հետևանք է։ Օրենսդրական բացթողման կանխավարկածը կարելի է փաստական տվյալներով հերքել՝ հաստատելով օրենսդրի գիտակցված լռության հանգամանքը։ Օրենսդրական բացթողման կանխավարկածի պայմաններում այդ բացը լրացվում է extra legem իրավունքի զարգացման դոկտրինի հիման վրա։

    Իրավիճակն այլ է օրենսդրական փակ ցանկերի պարագայում։ Հեղինակը, նկատի ունենալով փակ ցանկերի տեխնիկայի առանձնահատկությունը և այդ ցանկի միջոցով իրավական կարգավորման իմպերատիվ մեթոդի գործածությունը (ցանկում չնախատեսված տարրերի հետ իրավական գործողություններ կատարելու իմպլիցիտ արգելքը), նշում է, որ փակ ցանկերի պարագայում գործում է ոչ թե օրենսդրական բացթողման կանխավարկածը, այլ օրենսդրի գիտակցված լռության կանխավարկածը։ Փակ ցանկի դեպքում, այնուամենայնիվ, օրենսդրական բացթողում, թեև հազվադեպ, սակայն հնարավոր է։ Օրենսդրի գիտակցված լռության կանխավարկածը կարելի է հերքել, եթե փաստական տվյալներով հաստատվում է օրենսդրի բացթողման առկայությունը։ 

    Եթե փակ ցանկերի պարագայում օրենսդրի գիտակցված լռության կանխավարկածը չի հերքվել, ապա այդ ցանկը իրավունքի սկզբունքների թելադրանքով հնարավոր է «բացել» և դրանում նոր տարր ավելացնել contra legem իրավունքի զարգացման դոկտրինի հիման վրա։ Այս պարագայում իրավակիրառողը գործում է օրենքին հակառակ, քանի որ օրենսդրական փակ ցանկից բխում է այդ ցանկում չներառված տարրերի հետ իրավաբանական օպերացիաներ կատարելու իմպլիցիտ իրավական արգելքը։ 

Հիմնաբառեր. օրենսդրական բաց, օրենսդրական բացթողում, օրենսդրի գիտակցված լռություն, contra legem, extra legem, օրենսդրական փակ ցանկ։